Dad lagu qiyaasay 2.1 milyan oo qof oo ku kala nool 32 ismaamul ayaa wajahaya cunno xumo iyo nafaqo darro sii kordheysa ka dib markii ay baaqdeen roobabkii gaagaaban ee bilaha Oktoobar iyo Diseembar, taasoo sii xoojinaysa walaacyada ku saabsan xaaladda abaarta ee sii xumaanaysa ee dalka.
Sida laga soo xigtay qiimeynta dowladda, roobabka gaagaaban ee yaraaday ayaa si weyn u carqaladeeyay hab nololeedka, gaar ahaan dhulalka qalalan iyo kuwa nus aroorka ah (ASAL), halka ay sidoo kale ku sii qulquleen gobollada caadiga ah ee cuntada lagu sugo.
Dowlad deegaannada ugu badan oo ay saameeyeen ayaa waxaa ka mid ah Mandheera, Wajeer, Marsabit, Gaarisa, Turkana, Samburu, Isiolo iyo Baringo, iyadoo degmooyinka ugu kulul ay ka mid yihiin Waqooyiga iyo Koonfurta Mandheera, Bariga iyo Galbeedka Wajeer, Waqooyiga Horr, Dhadhaab, Bariga iyo Koonfurta Turkana, iyo Waqooyiga Samburu.
Abaarta ayaa sidoo kale ku faaftay qaybo ka mid ah Bariga, Xeebta, Dooxada Rift Valley, Bartamaha iyo Galbeedka dalka, taasoo saameysay ismaamullada sida Kitui, Makueni, Tharaka Nithi, Kajiado, Kilifi, Kwale, Laikipia, Meru, Embu, Nakuru, Kiambu, Machakos, Nyeri, Kirinyaga, Murang’a, Migori, Homa Bay iyo Siaya. Deegaannada hoos yimaada oo ay ku jiraan Mwingi, Kibwezi, Kieni, Thika, Ruiru, Masinga, Voi, Rongai, Koonfurta Narok iyo Waqooyiga Pokot ayaa lagu tilmaamay inay yihiin meelaha ugu daran ee abaarta ku dhufatay.
Waaxda Saadaasha Hawada ee dalka ayaa ka digtay in gobollada ay dhibaatadu saameysey ay u baahan doonaan gargaar cunto oo joogto ah oo aadanaha iyo xoolaha ah, taageero nafaqo iyo waxqabadyo caafimaad ugu yaraan lixda bilood ee soo socota, ilaa laga gaaro bilawga roobabka muddada dheer ee bilaha march iyo May. Si taas looga jawaabo, shir wadatashi oo heer sare ah oo ay isugu yimaadeen Golaha Wasiirada iyo Xoghayayaasha Guud, Madaxda Sare ee Fulinta, madaxda Wasaaradaha muhiimka ah, Waaxyaha iyo Hay’adaha, iyo Golaha Guddoomiyeyaasha ayaa la isugu yeeray si loo qiimeeyo baaxadda dhibaatada iyo kharashka faragelinta loo baahan yahay.
Mas’uuliyiinta dowladda ayaa sheegay in wadahadallada diiradda lagu saarayo gargaarka degdegga ah ee cuntada iyo kuwa aan cuntada ahayn, taageerada xoolaha, iyo tallaabooyinka lagu yareynayo qoysaska nugul ee ka dhasha masiibooyinka dheeraadka ah maadaama ilaha biyaha ay qallalaan oo daaqu yaraado.
Kulan daba gal ah oo loo qorsheeyay Talaadada ayaa waxaa ka qayb geli doona la howlgalayaasha horumarinta, hay’adaha samafalka, ururada aan dowliga ahayn iyo howlwadeennada waaxda gaarka loo leeyahay. Dowladda ayaa la filayaa inay soo bandhigto qorshe dhammaystiran oo lagu yareynayo abaarta ka dib shirka, iyadoo qeexaysa jawaabaha muddada gaaban iyo kuwa dhexe ee isku dubaridka ah.
