Baaritaan socday 13 sano oo lagu sameeyay rabshadihii ka dambeeyay doorashadii Kenya ee 2007-2008 ayaa si rasmi ah loo soo gabagabeeyay, taasoo calaamad u ah dhammaadka baaritaan caalami ah oo taariikhi ah oo ku saabsan rabshadaha sababay dhimashada in ka badan 1,000 oo qof iyo barakaca boqolaal kun oo qof.
Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah (ICC) ayaa sheegtay in inkastoo baaritaanka ugu weyn uu dhammaaday, haddana ay sii waddo raadinta laba qof oo lagu eedeeyay inay isku dayeen inay saameyn ku yeeshaan markhaatiyaasha.
Warbixintii ugu dambeysay ee ay u gudbisay Golaha Xisbiyada Dowladaha, Xafiiska Xeer Ilaaliyaha ayaa sheegay inay “soo gabagabeeyeen baaritaanka kiiskan” 27-kii Noofambar 2023-kii, taasoo muujinaysa dhammaadka dhammaan baaritaannada firfircoon ee la xiriira rabshadaha.
Xiritaanka kiiska ayaa yimid ka dib muddo lix qof oo Kenyaan ah oo caan ah ay wajaheen dacwado dambiyo ka dhan ah aadanaha. Kuwa ku lugta lahaa ayaa waxaa ka mid ahaa Madaxweyne William Ruto, Madaxweynihii hore Uhuru Kenyatta, Wasiir hore Henry Kosgey, Madaxii hore ee Adeegga Dadweynaha Francis Muthaura, Taliyihii hore ee Booliiska Maxammed Xuseen Cali, iyo wariye Joshua Arap Sang. Dhammaantood iyagoo iska fogeeyay eedeymaha.
Intii u dhaxaysay 2013-kii iyo 2016-kii, dacwadda ICC ayaa burburtay sababo la xiriira caddayn aan ku filanayn, markhaatifurkii oo laga noqday iyo waxa Maxkamadda ku tilmaantay faragelin baahsan oo lagu sameeyay markhaatiyaasha.
In kasta oo baaritaanka uu si rasmi ah u dhammaaday, ICC ayaa sheegtay inaysan si buuxda uga fogaanayn xaaladda Kenya. Waxaa weli furan ammarrada lagu soo qabanaayo Walter Barasa iyo Philip Kipkoech Bet oo lagu eedeeyay musuqmaasuq iyo isku day lagu saameynayo markhaatiyaasha ICC.
Faragelinta markhaatiyaasha waxaa muddo dheer lagu tilmaamay caqabad weyn oo ka jirta kiisaska Kenya. Sannadkii 2014-kii, dacwadaha ka dhanka ah madaxweyne Uhuru Kenyatta ayaa laga noqday ka dib markii dacwad oogayaasha ay sheegeen in markhaatiyaasha la cabsi geliyay ama la farageliyay. Kiiska ka dhanka ah Sang ayaa burburay wax yar ka dib.
Sannadkii 2016-kii, Maxkamadda ayaa joojisay dacwaddii ka dhanka ahayd madaxweyne Ruto. Garsoorayaasha ayaan helin caddayn ku filan oo lagu sii wadi karo.
Ruto ayaa iska fogeeyay eedeymaha dilka, masaafurinta iyo cadaadis intii lagu jiray rabshadaha, taasoo keentay dhimashada ugu yaraan 1,200 oo qof.
Dadka dhaliila rabshadaha ayaa sheegay in burburka kiiska ICC uu ka tagayo su’aalo aan la xallin oo ku saabsan mas’uuliyadda, runta iyo magdhowga dhibbanayaasha.
